Nghị luận về hiện tượng đời sống không chỉ cần viết về những đạo lý, thói quen hàng ngày mà còn cần đi sâu vào những câu nói, những triết lý trong cuộc sống và thậm chí cả những thực trạng đang xảy ra hàng ngày xung quanh bạn. Chính vì vậy mà dạng đề này yêu cầu học sinh cần có tính khải quát vấn đề, tìm hiểu và đi sâu vào vấn đề để rút ra được kết luận cho bản thân trong cuộc sống
1. Dạng đề về một thông điệp trong cuộc sống
Trong “ Thông điệp nhân Ngày Thế giới chống AIDS, 1-12-2003”, Cô-phi-A-nan viết : “ Hãy sát cánh cùng tôi, bởi lẽ cuộc chiến chống lại HIV/AIDS bắt đầu từ chính các bạn”.
(Trích Ngữ văn 12, tập 1, trang 82, Chương trình chuẩn, NXB Giáo dục 2008)
Từ lời kêu gọi đó, anh (chị) hãy viết một bài văn ngắn, trình bày suy nghĩ của mình.
*Các ý chính:
+ Nêu những biểu hiện về căn bệnh HIV/AIDS
+ Luận bàn về sự nguy hại của căn bệnh trên
– Sự nguy hiểm của đại dịnh mang tính toàn cầu
– Không có thuốc đặc trị
– Nguy cơ lây lan nhanh trên toàn thế giới.
– Tác hại: cướp đi tuổi thọ, sinh mạng con người; làm suy kiệt nguồn nhân lực, dẫn đến tình trạng nghèo đói.
(Dẫn chứng từ thực tế đời sống)
– Ý nghĩa cấp bách của việc phòng chống HIV/AIDS: không chỉ cùa ngành y tế mà được nâng lên vị trí hàng đầu trong chương trình nghị sự và hành động thực tế của mỗi quốc gia
+ Bài học nhận thức và hành động:
– Khẳng định tính nhân văn của bản thông điệp: đề cao vai trò con người với ý thức trách nhiệm và lòng nhân ái cao cả.
– Hành động thiết thực của bản thân trong việc phòng, chống HIV/ AIDS.

Học sinh cần có các phương pháp làm bài linh động
2. Dạng đề về suy nghĩ thực trạng một vấn đề trong cuộc sống
Trình bày suy nghĩ của anh, chị về hiện tượng nhiều học sinh đã vượt qua những trở lực của hoàn cảnh để có mặt ở ngôi trường đại học mình yêu thích.
*Các ý chính:
+ Nêu hiện tượng:
Trong thực tế học tập, nhiều học sinh đã vượt qua những trở lực khác nhau của hoàn cảnh để có mặt ở ngôi trường đại học mình yêu thích.
+ Luận bàn:
– Nêu nguyên nhân:
Sự tự nỗ lực của bản thân trong học tập và trong đời sống (chủ quan)
Sự giúp đỡ của thầy cô, bạn bè, cộng đồng…(khách quan)
– Phân tích:
Sự tự nỗ lực của bản thân là điều quan trọng nhất. Sự tự nỗ lực đó thể hiện nghị lực và quyết tâm cao của người học sinh trong việc vượt qua sự khó khăn của hoàn cảnh.
Sự tự nỗ lực của những học sinh có hoàn cảnh khó khăn đã được sự tiếp sức của nhà trường và xã hội cũng như các phương tiện truyền thông đại chúng…
Một trong những điều đáng quý ở những học sinh vượt qua cảnh ngộ để có mặt ở ngôi trường đại học mình yêu thích là đã dám ước mơ, dám có khát vọng và dám hành động.
Trong thực tế, có những học sinh có đầy đủ điều kiện để vào đại học nhưng đã không tận dụng những điều kiện đó – đó là một thực tế đáng buồn.
+ Bài học nhận thức và hành động:
– Hiện tượng trên là một trong những hiện tượng đẹp đẽ trong đời sống, xứng đáng được xã hội nhìn nhận, đón nhận và trân trọng.
– Phải dám ước mơ, dám có khát vọng vượt qua trở lực để vươn đến tương lai; phải có niềm tin vào nhà trường và cộng đồng.