Đề thi học sinh giỏi văn cấp tỉnh _ nghị luận một đặc điểm trong tác phẩm văn học

Đề nghị luận về một tác phẩm văn học thì không quá xa lạ đôi với các em học sinh, tuy nhiên để nghị luận về một đặc điểm, một khía cạnh trong tác phẩm văn học thì khá khó khăn với nhiều em. Trong những đề này thường yêu cầu học sinh phải khai thác chiều sâu trong tác phẩm văn học đó dù đề cho trong phạm vi khá thu hẹp. Dạng đề dưới đây có thể giúp cho học sinh hiểu hơn việc làm thế nào để khai thác được những tác phẩm văn học đó một cách có chiều sâu

---

Đề bài

        Về sự thật đằng sau bức ảnh đẹp trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu.

Hướng dẫn đáp án

– Biết cách làm một bài nghị luận văn học: hệ thống luận điểm rõ ràng, lập luận chặt chẽ, hành văn trong sáng, giàu cảm xúc, hình ảnh.

– Biết kết hợp các thao tác lập luận, bố cục hợp lí, không mắc lỗi diễn đạt, chính tả.

1. Giới thiệu tác giả, tác phẩm, vấn đề cần nghị luận

2. Về sự thật đằng sau bức ảnh đẹp trong Chiếc thuyền ngoài xa

2.1. Về bức ảnh đẹp của nghệ sĩ Phùng

– Bức ảnh Chiếc thuyền ngoài xa là một tác phẩm được sáng tạo trong một khoảnh khắc thăng hoa nhưng đó là kết quả của quá trình lao động miệt mài, nghiêm túc.

– Đó là bức ảnh đẹp như một bức tranh mực Tàu của một danh họa thời cổ… toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích… -> Xem thêm địa chỉ dậy thanh nhạc và học hát karaoke uy tín, chuyên nghiệp tại Hà Nội

– Bức ảnh khiến Phùng như vừa khám thấy cái chân lí của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn… Bức ảnh phản ánh chất thơ, vẻ đẹp lãng mạn của cuộc sống, là biểu tượng của nghệ thuật.

2.2. Sự thật đằng sau bức ảnh đẹp của nghệ sĩ Phùng

– Đó là hình ảnh về cuộc sống của một gia đình hàng chài nghèo khổ: Chồng thường xuyên đánh vợ; vợ cam chịu, không thể bỏ chồng; con bênh mẹ nên đánh lại cha…Căn nguyên của cảnh bạo hành trong gia đình hàng chài là cuộc sống lam lũ, khó nhọc và bế tắc.

– Đó còn là hình ảnh người đàn bà vùng biển cao lớn với những đường nét thô kệch, tấm lưng áo bạc phếch có miếng vá, nửa thân dưới ướt sũng, khuôn mặt rỗ đã nhợt trắng vì kéo lưới suốt đêm. Mụ bước những bước chậm rãi, bàn chân dậm trên mặt đất chắc chắn, hòa lẫn trong đám đông… Bên cạnh sự thô ráp, trần trụi là vẻ đẹp giản dị, chân thực của con người lao động. Một vẻ đẹp không dễ nhận ra dưới cái nhìn chủ chủ quan và định kiến. 

Sự thật đằng sau bức ảnh đẹp đem đến một cái nhìn đa chiều, sâu sắc:

– Dưới góc nhìn của người nghệ sĩ: Phùng nhận ra mối quan hệ giữa nghệ thuật và đời sống. Nghệ thuật đích thực phải bắt nguồn từ đời sống và phục vụ đời sống. Muốn vậy, quá trình sáng tạo của người nghệ sĩ phải là kết quả của những trải nghiệm sâu sắc về hiện thực. 

  – Dưới góc nhìn của người thực thi pháp luật: Đẩu nhận ra khoảng cách giữa lí thuyết hành pháp và thực tiễn. Vận dụng pháp luật một cách máy móc sẽ không bao giờ giải quyết một cách thấu đáo những vấn đề của cuộc sống.

 – Dưới góc nhìn tiếp nhận: người đọc sẽ có những tình cảm và thái độ khác nhau trước những vấn đề được đặt ra trong tác phẩm. 

Từ sự thật cuộc đời đằng sau bức ảnh đẹp, Chiếc thuyền ngoài xa mang đến một bài học đúng đắn về cách nhìn cuộc sống và con người, đồng thời chứng tỏ bản lĩnh, tài năng của Nguyễn Minh Châu trong cách tiếp cận đời sống.