Cách làm văn nghị luận về một tư tưởng, đạo lý

Nghị luận về một tư tưởng đạo lý cũng là một trong những dạng bài văn nghị luận thường được dùng trong các đề kiểm tra, đây cũng là một trong những dạng bài có đáp án trừu tượng, chính vì vậy nên bạn cần đặc biệt chú ý tới cách thức làm và triển khai đáp án của dạng đề này

---

– Về nhận thức (lí tưởng, mục đích sống..).

– Về tâm hồn, tính cách ( lòng yêu nước, lòng nhân ái, tính khiêm tốn..).

– Về quan hệ gia đình (tình mẫu tử, tình anh em…).

– Về quan hệ xã hội (tình đồng bào, tình thầy trò, tình bạn…).

– Giới thiệu tư tưởng, đạo lý cần nghị  luận.

– Giải thích tư tưởng, đạo lý cần bàn luận (từ ngữ, khái niệm, nghĩa đen,     nghĩa bóng…).

– Bàn luận về tư tưởng đạo lý.

+ Phân tích những mặt đúng.

+ Bác bỏ những biểu hiện sai lệch có liên quan đến vấn đề bàn luận.

         (dẫn chứng từ đời sống và văn học)

– Rút ra bài học nhận thức và hành động về  tư tưởng, đạo lý.

Hãy viết một bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của anh (chị) về quan niệm sau:

“Hỏi một câu chỉ dốt trong một lát. Không hỏi sẽ dốt suốt cuộc đời”.

(Danh ngôn phương Tây – Dẫn theo Từ điển danh ngôn của Nguyễn Nhật Hoài và Vũ Tiến Quỳnh). 

*Các  ý chính:

+ Giải thích:

– Nội dung câu danh ngôn đề cập đến vấn đề nhận thức, hỏi hay không hỏi khi bản thân mỗi người gặp phải những vấn đề nan giải.

– Có  thể khi ta hỏi, ta có khả năng bị cho là chưa đủ trình độ để giải đáp sự việc, thậm chí bị xem là dốt, nhưng đó chỉ là cái dốt trong thoáng chốc vì ngay sau đó ta đã có được câu giải đáp đầy đủ về vấn đề.

– Nếu sĩ diện không hỏi, sự thiếu thông suốt về vấn đề sẽ đeo đẳng ta, có khi là suốt cả một đời. 

+ Bàn luận về quan niệm

– Hỏi là một nhu cầu tất yếu của mỗi người khi gặp phải vấn đề chưa thật rõ hoặc vượt qúa nhận thức của mình.

– Mục  đích của việc hỏi là để được biết, được giỏi hơn. Việc hỏi để được hiểu biết và nâng cao nhận thức cần được xem là một việc bình thường và cần thiết vì những điều ta biết là rất có giới hạn.

– Quan niệm cho rằng khi mình hỏi ai đó một vấn đề gì sẽ  bị người khác cho là trình độ của mình còn thấp kém là một quan niệm không đúng cả về mặt khoa học lẫn nhận thức.

+ Bài học nhận thức và hành động

– Câu danh ngôn giúp mỗi người nhận thức thêm về vấn  đề cần trao đổi để nâng cao kiến thức.

– Việc học trong và ngoài nhà trường cần được bổ sung liên tục bằng việc mọi người trao đổi với nhau những điều mình chưa rõ để tất cả cùng rõ.